Funkcje LZO i sposoby komunikacji
(Ustawa Prawo Energetyczne: Art. 11t, ust. 10, pkt 1 oraz Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego § 19, pkt 1) i 2)).
W licznikach zdalnego odczytu (LZO) pomiar energii elektrycznej realizowany jest w sposób elektroniczny, co umożliwia bardzo precyzyjne wyznaczenie ilości energii pobranej z sieci, a w przypadku prosumentów także energii wprowadzonej do sieci.
Liczniki LZO zdalnie przekazują dane o przepływie energii, a także jej parametrach do systemu pomiarowego OSD. Dane pozyskiwane są w technologii GSM. Liczniki LZO posiadają szereg zabezpieczeń m.in. takich, jak szyfrowanie danych, a także odpowiednie funkcje umożliwiające dwukierunkową komunikację z systemem OSD, co pozwala na wysyłanie im poleceń, np. zdalne sterowanie stycznikiem czyli wyłączenie i załączenie instalacji odbiorczej. Dodatkowo w sposób zdalny możliwa jest m.in.: zmiana konfiguracji urządzenia, w tym np. zmiana grupy taryfowej.
LZO będą wyposażone w interfejs do Infrastruktury Sieci Domowej (ISD), który może przekazywać w czasie rzeczywistym dane o zużyciu energii wprowadzonej do sieci, na dedykowane urządzenie odbiorcy.
Szczegółowe wymagania techniczne LZO, które są niezbędne do realizacji wymienionych powyżej funkcji określone są w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego i dostępne na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych (ISAP). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000788
Korzyści z posiadania zdalnego licznika oraz dostępne usługi dla odbiorców końcowych z zainstalowanym LZO
(Ustawa Prawo Energetyczne: Art. 11t, ust. 10, pkt 3 oraz Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego § 19, pkt 3) i 4)).
Liczniki LZO zapewniają możliwość dwustronnej komunikacji, która jest wykorzystywana m. in. do zdalnej zmiany grupy taryfowej w przypadku zmiany umowy przez odbiorcę końcowego. Możliwe jest także niezwłoczne przywrócenie dostawy energii elektrycznej w przypadku wyłączenia windykacyjnego, a także wykorzystywanie wyświetlacza licznika jako narzędzia pomocniczego do komunikacji z odbiorcą.
Monitorując parametry dostarczanej energii licznik zdalnego odczytu niezwłocznie powiadomi też operatora o błędach technicznych sieci, takich jak np. brak fazy, co może skrócić czas m.in.: usunięcia awarii.
Zdalne liczniki będą mogły stać się częścią domowej sieci urządzeń, pozwalając tym samym na automatyzację procesów w inteligentnym domu. Na bazie otrzymanych danych odpowiednie sterowniki włączą urządzenia, kiedy przykładowo energia będzie najtańsza. Ta same dane mogą zostać wykorzystane do odpowiedniego zarządzania magazynem energii lub ładowaniem samochodu elektrycznego.
Funkcjonalności LZO umożliwią przygotowanie Sprzedawcom energii elastycznych i dynamicznych taryf, które pozwolą na optymalizację zużycia energii przez odbiorcę.
Przetwarzanie danych osobowych odbiorcy końcowego, u którego ma zostać lub został zainstalowany LZO
(Ustawa Prawo Energetyczne: Art. 11t, ust. 10, pkt 2 oraz Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego § 19, pkt 5)).
Liczniki LZO przekazują dane pomiarowe jedynie w celach rozliczeń oraz informacje pomocne w ocenie stanu Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Katalog pozyskiwanych danych przez OSD jest zamknięty, w taki sposób, aby uniemożliwić identyfikację osób fizycznych oraz respektować ich prawo do prywatności. Funkcjonalność liczników LZO nie daje możliwości agregowania czy też przechowywania informacji teleadresowych oraz innych danych umożliwiających zidentyfikowanie odbiorcy końcowego. Pomimo to wszystkie przekazywane dane przez LZO są chronione podobnie jak dane osobowe.
Możliwe jest przekazywanie danych pomiarowych koncesjonowanym firmom prowadzącym sprzedaż energii elektrycznej, tak aby np. mogły przygotować oferty szyte na miarę potrzeb danego klienta. Powyższe może być prowadzone w oparciu o zgodę zainteresowanego odbiorcy, złożoną u wybranego sprzedawcy energii elektrycznej.
OSD prowadzi działalność, która jest regulowana i nadzorowana, nie tylko przez organy, takie jak Urząd Ochrony Danych Osobowych, ale również przez Urząd Regulacji Energetyki, dlatego też są one w sposób szczególny zobowiązane do przestrzegania praw odbiorców energii elektrycznej, a cały system operujący na danych pomiarowych posiada szereg różnych zabezpieczeń, ponieważ od jego poprawnego działania zależy stabilna praca sieci elektroenergetycznej.
Uśrednione oraz długoterminowe koszty związane z instalacją LZO u odbiorcy końcowego wraz uwzględnieniem tych kosztów w działalności OSD
(Ustawa Prawo Energetyczne: Art. 11t, ust. 10, pkt 3) i 4)).
Stosowanie liczników LZO ogranicza konieczność wyjazdów elektromonterów do m.in.: odczytów rozliczeniowych, przywrócenia zasilania po windykacji, zmiany grupy taryfowej , odczytu profili zużycia, odczytu stanów licznika na żądanie. a także aktualizacji oprogramowania licznika.
Dzięki licznikom LZO, spółka dystrybucyjna może pozyskiwać informacje o stanie sieci elektroenergetycznej, w tym poziomie napięć w głębi sieci, przepływie prądów oraz jakości energii elektrycznej.
Zgodnie z Art. 11t Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U.2022.1385) ENEA Operator Sp. z o.o. (OSD) zobowiązana jest do wymiany liczników na liczniki zdalnego odczytu (LZO). W związku z powyższym Spółka sukcesywnie dokonuje wymiany liczników na liczniki zdalnego odczytu. Operatorzy zobowiązani zostali by do końca 2023 roku wyposażyć w LZO co najmniej 15 proc. punktów poboru energii, do końca roku 2025 – co najmniej 35proc., do końca 2027 – co najmniej 65 proc. A do końca 2028 roku co najmniej 80 proc. punktów poboru przyłączonych do sieci niskiego napięcia powinno zostać wyposażone w LZO.
Liczniki zdalnego odczytu instalowane są z inicjatywy ENEI Operator u Klientów na całym obszarze działania OSD, z uwzględnieniem terminów wynikających z ustawy Prawo energetyczne, a także terminów, w których obecnie zainstalowane liczniki powinny zostać poddane okresowej prawnej kontroli metrologicznej. Termin wymiany zależny jest od terminu, w którym upływa ważność cechy legalizacyjnej oraz aktualnej dostępności liczników wynikającej z harmonogramu dostaw producenta.
Obowiązkiem Klienta jest udostępnienie pomieszczenia, w którym znajduje się licznik energii w celu przeprowadzenia jego wymiany. Wymiana licznika z inicjatywy OSD nie wiąże się z dodatkowymi opłatami, czy też zawarciem nowej umowy.
Nowelizacja Ustawy Prawo Energetyczne umożliwia również odbiorcy końcowemu przyłączonemu do sieci OSD, wystąpienie z wnioskiem o zainstalowanie LZO bez konieczności oczekiwania na wymianę planową. Instalacja liczników na wniosek Klienta realizowana jest odpłatnie. Opłata pobierana jest w wysokości zgodnej z aktualnie obowiązującym Cennikiem czynności dodatkowych.
LZO zostanie zainstalowany w terminie do 4 miesięcy od dnia wystąpienia Klienta. Spółka w danym roku kalendarzowym zobowiązana jest do zainstalowania na wnioski odbiorców, przyłączonych do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV, liczników zdalnego odczytu, w nie więcej niż 0,1% przyłączonych punktów poboru energii, co stanowi blisko 2700 liczników.